افضل الدین کرمانیافضل الدین کرمانی در اوایل قرن ششم در کرمان به دنیا آمد. وی یکی از مورخان می‌باشد. ۱ - معرفی اجمالیافضل الدین کرمانی در اوایل قرن ششم در کرمان زاده شد، و پس از تحصیلات علوم رایج زمانه به ویژه تاریخ وجغرافیا بعنوان منشی وارد دربارهای پسران طغرل شاه سلجوقی به نام‌های بهرامشاه و ارسلانشاه و ترکانشاه شد. در زمان حمله غزان و سلطه آنان بر کرمان، افضل الدین بعنوان طبیب و مسئول بیمارستان یزد و نیز بعنوان مورخ دربار ملک دینارغز به کار پرداخت. وی دربازگشت از سفر دور و دراز خود به کرمان کتاب العقد العلی للموقف الاعلی را ملک دینار هدیه نمود. (۵۸۴ ه. ق) بدایع الازمان فی وقایع کرمان و نیز اعضات الی البدایع الازمان از دیگر کتاب‌های اوست. نام پدر افضل الدین کرمانی حامد بوده است. وی در اوایل قرن ششم به دنیا آمده است کودکی افضل الدین کرمانی معاصر با اواخر عهد بنی قاورد (اتابکان کرمان) و اوایل سلطه ی غزان بر کرمان بود افضل الدین کرمانی افشاء، در علوم ادبی و علوم عقلی، تاریخ، جغرافیا. زبان و شعر عربی مهارت داشت. پایان دولت بنی قاصد و حمله غزان به رهبری ملک دینار به کرمان مهمترین واقعه روزگار جوانی افضل الدین کرمانی بود. مطالعه و ممارست در شعر فارسی و عربی از مشغولیت‌های افضل الدین کرمانی بوده است. گویا افضل الدین کرمانی همسر و خانواده‌ای پرجمعیت داشته است چنانکه کثرت عیال و تقلب احوال را مانع از این دانسته است که جز کتاب ارزشمند عقد العلی هدیه‌ای بهتر را به خدمت ملک دینار غزنبرده است. ۲ - معاصرین و فعالیتهاوی معاصر با ملک دینار غز و سپس کشمکش‌های حاکمان اتابک سعد بن زخلی (اتابک فارسی) و قطب الدین مبارز، امیر شبانکاره و سلطان محمد خوارزمشاه برای سلطه برکرمان بوده و آثار خود را همین گیرودارها تالیف نموده است. و در آخرین قسم از اقسام پنجگانه کتاب عقد العلی شرحی از احوال خود آورده است. افضل الدین پس از پایان دوره محیی الدین طغرلشاه (۵۵۱- ۵۶۳ ه. ق) و شروع انقلابات وفتنه‌های کرمان و بابروز اختلاف میان پسران طغرلشاه یعنی بهرامشاه ارسلانشاه و ترکان شاه به سبب سابقه آشنایی با امرا و رزاو اشراف، چند سال به منشی‌گری و دبیری دردرگاه آن امیران پرداخت. اما به سبب بروز آشوب‌ها، کرمان را ترک کرد وبرای پیوستن به درگاه ملک طغرلشاه بن موید آی ابه به خراسان رفت. وی در راه خراسان پنج سالی را درکوه بنان ماند و مدتی نیز در یزد متصدی امور بیمارستان یزد شد. اما با سامان گرفتن اوضاع درکرمان، گرچه طبابت و منشی‌گری دردیوان اتابک یزد به وی پیشنهاد شد. به خدمت ملک دینار درکرمان رفت و کتاب عقد العلی للوقف الاعلی را در صفر ۵۴۸ ه. ق به نام وی کرد. ۳ - شیوه نگارشافضل الدین کرمانی را باید بعنوان یک مورخ محلی که به وقایع خارج از زادگان خود نیز توجه داشته است به شمار آورد. وی در شیوه‌ای نگارشی به شیوه رشید الدین فضل الله و دیگر نویسندگان عهد مغول رفته است. ۴ - آثارآثار وی شامل: المضاف الی بدایع الازما ن فی وقایع کرمان، بدایع الازمان فی وقایع کرمان، عقد العلی للموقف الاعلی می‌باشد. ۵ - منبعنرم افزار تاریخ اسلامی ایران، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |